Als tuinder komen we regelmatig termen tegen waar eerst weer een heel onderzoek voor nodig om te begrijpen wat het inhoud. “Root-Trainers”, het onderwerp dat we in deze blog gaan bespreken, is precies zo’n term. Aan de hand van onze bevindingen geven we je in deze blog wat handvatten omtrent het gebruik en de werking van zogenoemde “Root-Trainers”.
Wat zijn Root-Trainers?
De term root-trainers verklapt het al een beetje. Het zijn diepe (vaak smalle) potten ontworpen om de wortels van de planten zo diep mogelijk te laten groeien. Peulen bijvoorbeeld zijn typische planten die van nature een wortelgestel aanleggen dat zo diep mogelijk de aarde in gaat. Als ze volgroeid zijn kan dit oplopen tot wel 60 centimeter! Om ervoor te zorgen dat ze direct een mooi diep wortelstelsel kunnen groeien voordat ze de grond in gaan gebruiken we root-trainers.
Een root-trainer is dus niks anders dan een diepe smalle pot of tray waarbij de wortels van planten dieper en recht naar beneden kunnen wortelen. Vaak hebben ze ook grotere luchtgaten aan de onderkant zodat de wortels stoppen met groeien als ze buiten de pot komen. Dit noemen ze “Air-pruning”. Hierdoor groeien er geen lange wortels buiten de pot maar juist veel dikke wortels binnenin de pot omdat de plant een signaal krijgt dat de wortel niet verder kan groeien.
Hoe gebruik je een root trainer?
Afhankelijk van de soort root-trainers zijn er verschillende methodes. Uiteraard kijk je eerst naar wat je wilt groeien, wat voor wortels deze het liefste schieten en hoelang ze erin moeten blijven zitten. Stel, je bent van plan bomen te kweken dan zul je eerder grote cellen nodig zijn om het grote wortel netwerk van ruimte te kunnen voorzien. Voor een peul, die vrij snel kan worden uitgeplant, is een minder diepe en kleinere cel al voldoende.
Daarnaast moet je kijken naar welke compost je gaat gebruiken. Uiteraard is dit weer afhankelijk van wat je gaat groeien maar wij kiezen vaak voor een goed waterhoudende compost zodat we niet te vaak water hoeven te geven. Doordat je in kweek cellen groeit droogt de grond sneller uit door het kleine volume.
Nadat je de geschikte maat kweek cellen en de juiste compost soort hebt gekozen is het tijd voor het kiemproces. Denk hierbij vooral aan de temperatuur waarbij de zaden het beste ontkiemen. Als je hier meer over wilt weten kun je altijd even kijken naar onze blog over groei temperaturen of over het gebruik van warmtematten (heat mats)
Uiteraard hebben je zaailingen daarna licht en liefde nodig tot ze groot genoeg zijn om de wijde wereld in te gaan. Afhankelijk van de tray zal het verpotten anders verlopen. De traditionele root-trainers maken vaak gebruik van een uitklapbaar systeem in een soort van rek om ze in te hangen. Hierbij haal je de cel uit het rek, klap je hem open en til je voorzichtig de compost klomp uit de tray om zo in de grond te stoppen. De nieuwe variant root trainer van bijvoorbeeld Containerwise is eigenlijk vergelijkbaar met je standaard zaaitray maar dan extra diep. In plaats van een openklappende huls kun je door middel van het gat in de bodem van de cellen het stekje uit de cellen drukken. Omdat de jonge plant genoeg wortels heeft aangemaakt is de kluit in de cel een compact geheel dat je eenvoudig kan hanteren.
Water geven en juiste compost
Belangrijk om te weten is dat root-trainers soms sneller uitdrogen dan je standaard 9 cm potten. Dit uiteraard omdat er minder compost en dus minder water in past. Maar als je gebruik maakt van een goed waterhoudende compost hoef je er zeker niet druk mee te zijn. Wij gebruiken zelf vaak de Biologische tuincompost van de Welkoop. Deze lijkt zeer goed te zijn in het vasthouden van water en het heeft genoeg voeding om grote gezonde planten te groeien.
Wat kun je groeien in een Root-trainer?
Uiteraard is de complete lijst te groot om hier te posten maar denk vooral aan planten die graag een diep wortelgestel willen vormen. Peulen, bonen, pepers, zonnebloemen, maïs, venkel en uiteraard vrijwel alle bomen. Daarnaast werkt het ook goed voor éénjarige bloemen die vroeg in het seizoen gezaaid moeten worden. Hierdoor hebben ze veel ruimte om wortels te groeien zonder rootbound te raken.
Voordelen van het gebruik van Root-trainers
Er zijn een paar voordelen in het gebruik van root-trainers die voor ons wel belangrijk zijn.
- Je krijgt diepere en rechtere wortels;
- De plant raakt minder snel root bound;
- En we hebben minder last van Transplant Shock en wortelschade bij verpotten.
Diepe en rechte wortels.
Het grote voordeel bij het gebruik van root trainers is de manier hoe wortels groeien. Wortels in een root-trainer groeien vaak recht naar beneden en worden vervolgens aan de onderzijde gestopt door het Air-pruning. De plant schiet een nieuwe wortel naar beneden om het nog eens te proberen en vormt hierdoor een sterk netwerk aan wortels wat klaar is om de grond in te gaan. Daarnaast zijn diepe wortels wenselijk omdat planten hiermee diep in de aarde water kunnen ophalen, en ze steviger in de aarde staan dan planten met oppervlakkige wortels.
Minder snel root bound
In grotere ronde potten groeien wortels vaak rondjes om zichzelf heen. Hierdoor raken de wortels verstrikt in elkaar en kan het soms lastig zijn om nog weer uit te breken. Veelal planten gekocht in de tuin centra hebben hier last van. Ze zitten al heel lang in de ronde pot en hebben zoveel wortels opgebouwd dat ze moeite hebben met het vinden van voeding als ze eenmaal overgeplaatst worden in de tuin. Mocht je toch planten kopen in een tuinwinkel is het slim om de wortels even goed los te halen aan de onderkant zodat ze hun eigen weg weer kunnen volgen. Omdat de root-trainers diepe groei bevorderen zullen wortels minder snel rond gaan wikkelen.
Minder last van transplant shock
Door het gebruik van een root-trainer heb je ook minder last tijdens het verpotten van je planten. De wortels zijn er klaar voor om rechtstreeks door te groeien naar beneden. Zo kunnen ze snel op zoek naar water en voeding. Je zult merken dat bijvoorbeeld maïs of peulen minder lang nodig hebben om nieuwe wortels te schieten als je ze verpot vanuit een diepe tray.
Nadelen van root-trainers
Het grootste nadeel van het gebruik van root trainers is vaak het verlies van vocht. Omdat er meestal toch meer gaten in een openklappende root trainer zitten kan het voorkomen dat je grond sneller uitdroogt aan de lucht. Dus houd er rekening mee, vooral tijdens het ontkiem proces, dat je oplet dat de aarde voldoende vochtig is.
Conclusie
Root-trainers zijn handig in het voorzaaien van diepwortelende planten zoals mais, peulen en eenjarige bloemen die vroeg in het seizoen de grond in moeten om op tijd klaar te zijn. Door ze te gebruiken heb je minder last van transplant shock en minder kans op planten die slecht ontwikkelen door root bounding. Wij gebruiken zelf het liefste de 40 cell diep als root-trainer. Wat ons betreft de beste diepte voor de meeste diep wortelende planten.
